A- ETİK KURALLAR
1.MARTI Çalışanlarının Tutum ve Davranışı
MARTI’nın meslek ilkeleri ve etik standartları herşeyden önce dürüstlük, kanunlara ve evrensel hukuk
kurallarına bağlılık, adalet, hakkaniyet, objektiflik, güvenilirlik, tarafsızlık, saydamlık ve ketumiyet
gerektirir. Müşterilerimizin, hissedarlarımızın ve iş ortaklarımızın güven ve beğenilerini kazanmak için bu
standartlara uyarız.
2.Ayırımcılık Yapmamak ve Tacizde Bulunmamak
MARTI çalışanları herkese ve diğer MARTI çalışanlarına ırk, renk, din, dil, cinsiyet, milliyet, yaş,
medeni hal durumlarını dikkate almadan eşit davranır.
Çalışma ortamının ayırımcılık ve tedirginlik yaratmamasını sağlamayı MARTI bir politika olarak
benimsemiştir. Bu nedenle, ırk, din, dil, cinsiyet, renk milliyet, yaş, medeni durum, engelli olmak
ve askerlik durumu gibi konularda tedirginlik yaratmak veya kişileri taciz etmek de dahil tüm
ayırımcılık ile ilgili tavır ve davranışlar kesinlikle yasaktır.
Tüm iş kararları, işin kendi özelliklerine göre değerlendirilir. MARTI piyasadaki en kaliteli iş
gücünü istihdam etmeye çalışır ve terfi ve ücretlendirmeyi değer ve performansa göre belirler.
3.Madde Suistimali
MARTI ve MARTI çalışanlarını yasa dışı veya kullanımı izne bağlı madde ve alkol kullanımından korumak
amacıyla, görevi başında veye MARTI için çalışmakta olduğu sırada bu maddeleri veya alkol kullanan veya
etkisi altında bulunan, bunları satan veya bulunduran çalışanlar hakkında, iş akitlerinin feshi de dahil her
türlü disiplin cezası uygulamayı, MARTI bir politika olarak benimsemiştir.
4.Sağlık, Güvenlik ve Çevreyi Korumak
MARTI işini yaparken, çalışanlarının, müşterilerinin ve çevrenin sağlık ve güvenliğinin korunması için
gerekli ortamı oluşturmayı taahhüt eder. MARTI çalışanları bu konularda hassas davranıp, tüm yasa ve
mevzuata uyarak, sağlık, güvenlik ve çevreye zarar verebilecek her durumu bir üst amirine bildirmeyi
görev addeder.
5.MARTI Varlıklarının Doğru Kullanılması ve Korunması
Tüm MARTI çalışanları MARTI’nın varlıklarını hırsızlıktan, kaybolmaktan, çürümekten korumalı ve
verimli kullanımını sağlamalıdır. MARTI’nın varlıkları, maddi değerleri olduğu gibi, marka, telif hakkı,
meslek sırları ve patentler gibi fikri değerleri de içerir. MARTI’nın varlıkları sadece yasal amaçlar için
kullanılabilir.
6.Çıkar Çatışması
Çıkar çatışması, bir kişinin özel çıkarlarının MARTI’nın çıkarlarına karışması ile oluşur. Çıkar
çatışması, bir MARTI çalışanının MARTI’daki görevini tarafsız ve yararlı bir şekilde icra etmesini
engelleyecek bir çıkarının bulunması veya o yönde işlem yapması ile ortaya çıkabilir.
MARTI çalışanları iş ile ilgili hiçbir kararın MARTI’nınkiyle ilgili olmayan çıkarlardan
etkilenmesine izin vermemelidir. Bu tür kararlar sadece işin gereği olarak alınmalıdır. Çalışanlar
çıkar çatışmasından ve hatta bu izlenimi verebilecek hareketlerden ve MARTI ile hissedarlarının yararlarının maksimize edilmesini
engelleyecek işlemlerden kaçınmalıdır.
MARTI çalışanlarının, MARTI’nın yasal iş hacmini ve çıkarlarını geliştirmek ve karını artırmak
için çok çalışmak ve bu amacla ortaya çıkan fırsatları değerlendirmek görevi vardır. MARTI
çalışanları, MARTI’nın değerlendirip red ettikleri dışında, şirket malı, bilgisi ve pozisyonu
nedeniyle edinmiş olduğu bir iş imkanını kendisi için kullanamaz veya üçüncü bir şahısa
yönlendiremez.
MARTI çalışanları kendilerini, kendi çıkarlarınının MARTI çıkarları ile çeliştiği, çatıştığı anlamı
verebilecek bir konuma bilerek sokmamalıdır.
MARTI ve MARTI çalışanının ailesi (ana, baba, kardeş, eş, cocuk, ve kayınları) veya yakın şahsi
ilişkisi bulunanlar ile yapılacak işlemlerden önce ilgili çalışan durumu Genel Koordinatör’ e iletir,
ve işlemin bir çıkar çelişkisi olup olmadığı veya bu izlenimi verip vermediği kararlaştırılır.
Bir MARTI çalışanı, MARTI’ya karşı olan sorumluluklarını hakkıyla üstlenmesini engelleyecek
veya dikkatini başka taraflara çekebilecek etkilerden korumak için, imkanlarının üzerinde borç
yükü altına girmemelidir.
7.Bağlılık
Bir MARTI çalışanı görevi nedeniyle edinmiş olduğu bilgileri görevi sırasında veya MARTI’dan
ayrıldıktan sonra dahi sır olarak saklamalıdır. Bu bilgiler, çalışanlar, ücret politikaları, acente
ilişki ve fiyatlandırmaları, iş stratejileri ve MARTI’ya ait diğer bilgilerden oluşur.
Görevinden ayrılmayı planlayan bir MARTI çalışanı bir başka MARTI çalışanını MARTI’dan
ayrılmaya teşvik edemez, bu amaçla faaliyet gösteremez.
8.Armağan ve Ağırlama
Armağan ve ağırlama ile ilgili her konuda MARTI çalışanının doğru değerlendirme yapmak
sorumluluğu vardır. Bir iş amacı ve zarureti varsa, saptanmış olan limitin altındaysa, masraflar
gerekli ve makul ise, armağan vermek veya kabul etmek, ağırlamada bulunmak veya ağırlanmak,
uygun bir davranış olarak nitelenir. Tereddüt halinde çalışanın amirine danışması gereklidir.
MARTI’nın işlem ve anlaşmaları veya MARTI ile ilişkili herhangi bir iş veya şirket ile ilgili
verilmesi gereken bir kararın değerlendirilmesini uygunsuz bir şekilde etkilemek amacıyla
MARTI çalışanları armağan veya ağırlama teklif ve kabul edemezler.
Armağan, bir MARTI çalışanına bir başka bir yerde çalışan tarafından sunulan veya bir MARTI
çalışanı tarafından bir başka yerde çalışan birisine sunulan, parasal değeri olan herhangi birşey
demektir.
Ağırlama, (içecek, yiyecek, konaklama, bilet dahil) özel bir iş amacı olan bir durum olup, bir
MARTI çalışanının da içinde bulunmasını zorunlu kılar. MARTI, kendi çalışanının da hazır
bulunduğu bir başka şirket elemanının ağırlanmasını armağan olarak nitelemez.
Armağan kabul etme ve sunmanın üst limiti 500 YTLdir.
Armağan Kabul Etmek
MARTI çalışanı, kararını uygunsuz bir şekilde etkilemiyorsa ve piyasa uygulamaları da böyleyse,
limit içinde kalan değerdeki armağanı kabul edebilir. MARTI çalışanları süreklilik veya sıklık gösteren bir biçimde aynı kaynaktan armağan kabul edemez.
Armağanın limit altında olup olmadığına MARTI çalışanı karar verir.
Eğer armağanı reddetmek armağanı sunana karşı kabalık veya hakaret olarak nitelenecekse veya
MARTI’nın armağanı verenle iş ilişkisinin bozulmasına yol açacaksa, MARTI çalışanına sunulan
ve limit üzerinde olduğu anlaşılan armağan, MARTI çalışanı tarafından şahsı adına kabul edilmez
ve MARTI adına alınır. Bu durumda armağan MARTI’nın mülkiyetine geçer ve kayıt edilir.
Armağan Sunmak
Armağanlar zevkli olmalıdır.
Limiti aşan armağan alımlarında şirket Genel Koordinatör’ den ön onay alınmalıdır. Tüm
armağan giderleri aynı merci tarafından onaylanmalıdır.
Ağırlama Sunmak
MARTI çalışanı tarafından sunulan ağırlama zevkli ve bir iş amacına yönelik olmalıdır.
MARTI çalışanının hazır bulunmadığı ve MARTI tarafından ödenen ağırlamalar armağan olarak
nitelenir ve limite tabi tutulur.
Ağırlama Kabul Etmek
Aşırı abartılı ve zevksiz veya aşırı müsrif, gösterişli davet talepleri kibarca reddedilmelidir.
MARTI çalışanının hazır bulunmadığı ve MARTI dışında birisi tarafından ödenen ağırlamalar
armağan olarak nitelenir ve limite tabi tutulur.
9.Hisse Senedi/Tahvil/Bono (Menkul Kıymet) Alım Satımı
MARTI çalışanları görevleri sırasında MARTI hakkında önemli bilgiler edinirler. Bir çalışanın
kamuya açıklanmamış önemli bilgiler üzerinden menkul kıymet alıp satması veya spekülasyon
yapması kanuna ve MARTI politikalarına aykırıdır. Bu gibi yasal olmayan işlemlere “insider
trading” denmektedir. Bu tür bilgileri üçüncü şahıslara aktarmak da hem aktaran hem de
aktarılan açısından kanuna aykırı olarak nitelenmektedir.
MARTI çalışanlarının, MARTI veya iştiraklerinin hisse senedini alıp satması ve bu hisse senetleri
üzerinden spekülasyon yapması, üçüncü şahıslara bilgi aktarması yasaktır.
MARTI aynı yasağı bu hisse senetlerinin türev işlemlerine de uygular.
10.Basın ve Halkla İletişim
Genel Koordinatör veya üstü tarafından izin verilmedikçe, yasalar tarafından zorunlu kılınanlar dışında,
MARTI’ya ait hiç bir bilgi ve belge MARTI dışına verilemez, dağıtılamaz.
11.Hırsızlık ve Sahtekarlık
Gerek MARTI’nın varlıkları, gerekse üçüncü şahıslara ait varlıklar üzerinde sahtekarlık ve hırsızlık veya
benzeri faaliyetlerde bulunan MARTI çalışanı, MARTI’nın öz değerleri ile çelişkiye düşmüş olur.
12.Siyasi Faaliyetler
MARTI çalışanlarının MARTI ismini herhangi bir siyasi amaçla kullanmaları yasaklanmıştır.
MARTI çalışanları siyasetle iştigal etmez.
MARTI varlıkları ve fonları hiçbir siyasi amaç için kullanılamaz.
13.Yetkili Merciler İle İletişim
İlgili denetleme kurumu veya vergi dairesinin veya herhangi bir resmi dairenin herhangi bir
araştırma, soruşturmasına-sözlü, telefonla, yazılı, ziyaretle-muhatap kaldığında veya bir yasal bir
belge tebellüğ ettiğinde (ör.mahkeme celbi, icra yazısı, ödeme emri vb.), MARTI çalışanı konuyu
derhal amirine ve şirket Hukuk Müşavirine iletir.
Yetkili resmi mercilerin talepleri eksiksiz, gerçek ve doğru bilgi ile yanıtlanmalıdır. Denetim veya
inceleme sırasında, MARTI çalışanları herhengi bir belgeyi gizlememeli, tahrif ve imha etmemeli,
denetim ve inceleme elemanına yalan söylememeli, yanlış yönlendirmemeli veya başka bir şahsı
bu yönde etkilememelidir.
14.MARTI’nın Bilgi Teknolojilerinin Kullanımı
MARTI’nın bilgisayarları, iletişim donanım ve yazılımları (telefon, e-mail dahil), diğer bir
anlatımla tüm bilgi teknolojisi sistemleri MARTI’nın malı olup iş amacıyla iletişim kurmak ve
geliştirmek için kullanıma sunulmuşlardır. Bu nedenle, MARTI çalışanları MARTI’nın bilgi
teknolojisi sistemlerini, müşterilere hizmet sunmak ve sair iş amaçları ile kullanmalıdırlar.
MARTI çalışanları, MARTI’nın bilgi teknolojisi sistemlerini kullanırken mahremiyet beklentisi
içinde olmamalıdır. MARTI, çalışanına haber vermeden, bu tür bilgi ve faaliyeti denetlemek,
ulaşmak, incelemek, kopyalamak, silmek ve açıklamak hakkını mahfuz tutar.
MARTI çalışanları, MARTI’nın bilgi teknolojisi sistemlerini kullanarak göndermiş ve almış
olduğu iletişim ve e-mail mesajlarını resmi muhaberat belgesi gibi işleme koyar.
MARTI’nın bilgi teknolojisi sistemleri, başkalarına karşı düşmanca, mütecaviz, gayrı kanuni, açıksaçık,
kötü, küfürlü, terbiyesiz, küçük düşürücü, ayırımcı bilgilerin üretilmesi, saklanmsı ve
iletilmesi amacıyla kullanılamaz. MARTI’nın bilgi teknolojisi sistemleri, gayrı kanuni, açık-saçık
ve ayırımcı içeriklere sahip web sitelerine bilerek ve isteyerek girmek için kullanılamaz.
MARTI çalışanları, bilgi teknolojisi sistemlerinin kullanımı, dili ve iletişimi sırasında en üst
standartlarda kurumsal ve sosyal, ahlak, tavır ve davranış içinde bulunmak zorundadırlar.
MARTI’nın işleri için kullanılan tüm bilgi işlem yazılımlarının usulüne uygun olarak
lisanslandırılmaları gerekir ve sadece bu lisans içeriğinde kullanılırlar. MARTI’da lisanssız
yazılım kullanmak kesinlikle yasaktır.
B- MESLEKİ İLKELER
1.Doğru Belge ve Kayıtlar
MARTI’nın belge ve kayıtları her zaman doğru ve güvenilir bir biçimde düzenlenmelidir.
MARTI’nın iş yaptığı taraflarla olan her türlü ilişki ve işlemleri kayıt ve defterlere doğru ve
detaylı olarak kaydedilmelidir.
MARTI çalışanları herhengi bir belge ve kayıttaki bilgiyi değiştiremez, tahrif edemez.
Mevzuata ve genel kabul görmüş muhasebe esaslarına herzaman uyulması beklenir.
Hiçbir MARTI çalışanı hiçbir şekilde MARTI’nın iç ve bağımsız denetçilerini hile ile ikna etmeye,
zorlamaya, yönetmeye veya yanlış yönlendirmeye kalkamaz.
MARTI’nın mali, muhasebe ve işletme defterlerine kayıt oluşturan ve kaydedenler, kayıtların
doğru ve eksiksiz olmasından ve destekleyici belge ve fişlere sahip bulunmasından sorumludur.
Hiçbir MARTI çalışanı bilerek ve isteyerek işlemlerin gerçek niteliklerini saklayan veya yanıltan
kayıtlar oluşturamaz ve muhasebeleştiremez.
2.Satın Alma
Satın alma kararları çıkar çatışmalarının sonucu etkilemesine izin vermeden alınır. Bazı satın alma
faaliyetleri ihale sistemine tabi tutulabilir. MARTI adil ve tarafsız bir satın alma düzeni içinde kaliteli mal
ve hizmet sağlamayı ilke olarak benimser.
3.Belge Saklamak
Belge, defter ve bilgi, yasalarca öngörülen süre boyunca saklanır ve sonra yine yasalarca öngörülen şekilde
imha edilir. Bunların imhası, mahkeme kararı, dahili ve harici soruşturma veya olası bir hukuki ihtilaf
nedeniyle ertelenebilir. Bu durumdaki bilgi, belge, defter ve kayıta sahip olan veya kontrolünde bulunan
MARTI çalışanı konuyu derhal Genel Koordinatör ve Hukuk Müşavirinin dikkatine getirir ve alacağı
talimata göre hareket eder. Gerekli bilgi, belge ve kayıtları hazır bulundurmamak, MARTI ve çalışanları
aleyhine ceza ve hukuk davaların açılmasına neden olabilir.
4.Gizlilik ve Ticari Sırlar
MARTI tarafından oluşturulan ticari önemi haiz sırlar gizlidir. MARTI çalışanları MARTI’nın iş
konusu ile ilgili bilgileri kullanırken, görüşürken ve iletirken azami ihtiyatlı davranmalıdırlar.
Hiç bir MARTI çalışanı, MARTI’nın gizli bilgilerini, MARTI dışında çalışan ve bu bilgileri almaya
yetkili olmayan hiç bir kimseye ne sözle, ne yazıyla, ne de elektronik ortamda veremez.
MARTI’dan ayrılması halinde dahi hiç bir çalışan, MARTI’nın gizli bilgilerini, MARTI dışında
çalışan ve bu bilgileri almaya yetkili olmayan hiç bir kimseye ne sözle, ne yazıyla, ne de elektronik
ortamda veremez.
5.Danışmanlar/Müşteriler/Üçüncü Şahıslar
MARTI çalışanları, MARTI’yı temsil edecek üçüncü şahısların seçiminde çok titiz davranmalıdır.
MARTI çalışanları kendi yapabilecekleri işler için, dolaylı olarak danışman, acenta, müteahhit ve
sair temsilciler kullanamaz, kullanılmasını öneremez. Danışman ve müteahhit seçimleri Yönetim
Kurulu tarafından yapılır.
MARTI çalışanları, müşterilerin, acentaların ve tedarikçilerin MARTI ile olan ilişkilerini istismar
etmemelerini sağlamaya ve bu kişiler tarafından MARTI isminin herhangi bir yolsuzluk,
sahtecilik, etik ve dürüst olmayan iş ve işlemlerde kullanılmasını önlemeye dikkat etmelidir.
MARTI çalışanları iş ilişkisi içinde bulundukları herkese profesyonellik, nezaket ve saygı ile
davranır. MARTI çalışanları müşterilerin memnuniyet ve yararlarının ilk planda olduğunu bilir.
C- İSTİSNALAR
Bazı sınırlı durumlarda MARTI Meslek İlkeleri ve Etik Kuralları’ na istisna tanımaya Yönetim Kurulu
yetkilidir.
D- KURALLARA UYMAMA DURUMU
Bu ilke ve kuralları ihlal eden veya bu ilke ve kurallardan taviz veren bir MARTI çalışanı, hizmet
akdinin fesih edilmesi ve hatta hakkında gerekirse ceza veya hukuk davası açılmasına kadar
varabilecek olan disiplin cezasına maruz kalabilir.
Bu kuralların ihlal edilmekte olduğu şüphesi veya ihtimalinin bulunduğunu iyi niyetle ihbar eden
personel hakkında MARTI işlem yapmaz.
MARTI ilkelerinin ve kurallarının ihlali, başkalarından MARTI ilkelerini ve kurallarını ihlal
etmesini istemek veya MARTI ilke ve kurallarının ihlal edilmekte olduğunun bilinmesine rağmen
yetkililere bildirmemek disiplin cezası gerektiren hallerdir.
Her zaman, herhangi bir işlemin MARTI ilke ve kurallarını ihlal edip etmediği MARTI tarafından
belirlenir.